Rola grafiki i komentarzy w typowych drukach XVII-wiecznych na przykładzie kazania pogrzebowego „Castris et astris...” Aleksandra od Niepokalanego Poczęcia NMP
DOI:
https://doi.org/10.24917/20811861.15.13Słowa kluczowe:
Funeral sermon, funeral literature, illustration, marginaliaAbstrakt
The article contains an analysis of the selected typographical elements (marginalia, illustrations,initials) of the sermon Castris et astris Marsowi i Jezusowi Hołdujący Kawaler J[aśnie]P[an] Władysław z Lubrańca Dąmbski by Alexander of the Immaculate Conception of theBlessed Virgin Mary, published twice in the Michał Schedel publishing house in Krakow (issue1. - 1684, issue 2. - 1688). The aim of the work is to present their correspondence withthe content and the role they play in the transfer. A clear and rich example of the 17th centuryfuneral sermon was based on the dualism of transfer - through text and graphics. As a resultof the conducted research, in which the methods of typographical analysis and text analysiswere used, it was established that, being a very important part of print, they fulfil the autotelicinterpretative, argumentative and commentary functions. The marginalia (thematic, commentary,bibliographic - 239 altogether) additionally escort the reader, filling the contentsand referring to sources. Illustrations (crest, initials, vignettes), through the symbolism used,strengthen the message of the sermon.
Bibliografia
Banach A., Miedziorytowa ilustracja polska, [w:] O ilustracji, Kraków 1950, s. 56–65.
Boniecki A., Herbarz polski, T. 4, Warszawa 1903, s. 158–182.
Buchwald-Pelcowa P., Emblematy panegiryczne, [w:] Emblematy w drukach polskich
i Polski dotyczących XVI–XVIII wieku. Bibliografia, Wrocław 1981, s. 47–51.
Buchwald-Pelcowa P., Na pograniczu emblematów i stemmatów, [w:] Słowo i obraz : materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów, 29 września – 1 października 1977 r., red. A. Morawińska, Warszawa 1982, s. 73–96.
Buchwald-Pelcowa P., Typologia książek emblematycznych, [w:] Barok. Historia – literatura – sztuka, t. III, z. 1, red. J. Pelc, Warszawa 1996, s. 59–77.
Chojecka E., Ilustracja polskiej książki drukowanej XVI i XVII w., Warszawa 1980.
Chrościcki J., „Castris et Astris”. Kazania i relacje pogrzebowe jako źródła historii sztuki, „Biuletyn Historii Sztuki”, 1968, nr 3, s. 384–395.
Derwich M., Cetwiński M., Herby, legendy, dawne mity, Wrocław 1989, s. 24–26.
Dobrzyńska T., Delimitacja tekstu literackiego, Wrocław 1974.
Drągowski A., Herby szlachty polskiej i litewskiej, Warszawa 2005, s. 61.
Drukarstwo, [w:] Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990,
s. 140–145.
Drukarze dawnej Polski od XV–XVIII wieku. T. 1. Małopolska, Cz. 2, Vol. 2: L–Ż i Drukarnie żydowskie, red. J. Pirożyński, Kraków 2000, s. 546–560.
Estreicher K., Bibliografia polska. Cz. 3 : stulecie XV–XVIII w układzie abecadłowym, t. 12, Kraków: Akademia Umiejętności 1891, s. 109.
Fluda-Krokos A., Z prac nad drukarstwem XVII-wiecznym – na podstawie kazania „Castris et astris…” (1684, 1688) z drukarni Mikołaja Schedla, [w:] I Zjazd Edytorów Studentów
i Doktorantów Polska-Ukraina, Kraków 2010, s. 23–38.
Grycz J., Zdobnictwo książki drukowanej w Europie, Zdobnictwo książki drukowanej
w Polsce, Techniki graficzne, [w:] Z dziejów i techniki książki, Wrocław 1951, s. 118–131.
Ilustracja książkowa, [w:] Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990, s. 287–293.
Ilustracja, [w:] Encyklopedia wiedzy o książce, red. nacz. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971, ł. 952–953.
Ilustratorstwo w Polsce, [w:] Encyklopedia wiedzy o książce, red. nacz. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971, ł. 966–970.
Leszczyc Z., Herby szlachty polskiej z przedmową Wacława Gąsiorowskiego, Lwów 1908,
s. 93–97, tabl. XXV.
Migoń K., Bibliologiczne problemy książki ilustrowanej, [w:] Sztuka książki. Historia, teoria, praktyka, red. M. Komza, Wrocław 2003, s. 13–21.
Niesiecki K., Herbarz polski, T. 4, Lipsk 1839, s. 164–167.
Nowicka-Struska A., Ex fumo in lucem. Barokowe kaznodziejstwo Andrzeja Kochanowskiego, Lublin 2008, s. 28–44.
Ocieczek R., O różnych aspektach badań literackiej ramy wydawniczej w książkach dawnych, [w:] O literackiej ramie wydawniczej w książce dawnej, Katowice 1990, s. 7–19.
Ocieczek R., Rama utworu, [w:] Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze – Renesans – Barok, Red. T. Michałowska, Wrocław 1998, s. 684–688.
Ocieczek R., Rama utworu i rama literacko-wydawnicza książki, [w:] Studia o dawnej książce, Katowice 2002, s. 7–16.
Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego na pięcioro ksiąg rozdzielone, Kraków 1859.
Pelc J., Emblematy, książki emblematyczne. Problemy teorii a praktyka twórców, [w:] Barok. Historia – literatura – sztuka, t. III, z. 1, red. J. Pelc, Warszawa 1996, s. 33–58.
Pelc J., Słowo i obraz – na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002, s. 180–183.
Platt D., Kazania pogrzebowe z przełomu XVI i XVII wieku. Z dziejów prozy staropolskiej, Wrocław 1992.
Schedl, [w:] Polski słownik biograficzny, T. 35, red. W. Konopczyński, Kraków 1994,
s. 418–423.
Schedlowie, [w:] Encyklopedia wiedzy o książce, red. nacz. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971, ł. 2129–2130.
Sitkowa A., Utwory wierszowane w katolickich zbiorach kazań z przełomu XVI i XVII w., [w:] Dzieło literackie i książka w kulturze. Studia i szkice ofiarowane Profesor Renardzie Ocieczek w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, red. I. Opacki, przy współudziale
B. Mazurkowej, Katowice 2002, s. 393–406.
Skwara M., O tytułach polskich kazań pogrzebowych z XVII w., [w:] Dzieło literackie
i książka w kulturze. Studia i szkice ofiarowane Profesor Renardzie Ocieczek
w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, red. I. Opacki, przy współudziale
B. Mazurkowej, Katowice 2002, s. 436–445.
Sowiński J., Polskie drukarstwo, Wrocław 1988.
Stupnicki H., Herbarz polski, T. 1, Wrocław 1998 [przedruk z roku 1855], s. 180.
Szwejkowska H., Charakter piśmiennictwa i produkcji drukarskiej w Polsce XVII wieku, [w:] Książka drukowana XV–XVIII wiek, Wrocław 1975, s. 182–190.
Szyndler B., Graficzne techniki ilustracyjne, [w:] I książki mają swoją historię, Warszawa 1982, s. 145–151.
Taszycki W., Wybór mów XVI–XVIII wieku, Warszawa 1955.
Treiderowa A., Ze studiów nad ilustracją wydawnictw krakowskich w wieku XVII, „Rocznik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie”, 1968, R. XIV, s. 5–41.
Uruski S., Kosiński A., Włodarski A., Rodzina – herbarz szlachty polskiej, T. 3, Warszawa 1906, s. 97–124.
Wybór mów staropolskich, oprac. B. Nadolski, Wrocław 1961.
Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, R. 1, Poznań 1879, s. 54–64.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
