Galicyjski dodatek „Dla Młodszych” (1898-1913) na tle polskich czasopism popularnonaukowych

Abstrakt

W artykule zaprezentowano statystyczne uzupełnienie badań nad polskimi dziewiętnastowiecznymi czasopismami popularnonaukowymi. Omówiono rozwój ilościowy, wydawców, ośrodki wydawnicze, częstotliwość ukazywania się, żywotność oraz tematyczną zawartość i przeznaczenie czytelnicze. Ustalono, że w latach 1800-1914 ukazywało się 30 tytułów czasopism popularnonaukowych, wydawanych głównie w Warszawie (19), w większości przez drukarzy, księgarzy i właścicieli firm wydawniczych (13). Na tym tle opisano pod względem czasopiśmienniczym dodatek do „Miesięcznika Galicyjskiego Towarzystwa Ochrony Zwierząt” o tytule „Dla Młodszych” (1898-1913). Miesięcznik popularnonaukowy, przeznaczony dla młodzieży ukazywał się we Lwowie przez piętnaście lat i był kierowany do młodych miłośników zwierząt. Redakcja periodyku chciała uwrażliwić młode pokolenie Polaków na los zwierząt dzikich i domowych, a także rozwijać zainteresowanie zoologią i ochroną zwierząt. Ten program realizowała głównie poprzez opowiadania, powiastki i krótkie notki informacyjne. Sporadycznie ukazywały się w piśmie artykuły popularnonaukowe lub fragmenty prac naukowych. Niemniej jednak był to pierwszy polski specjalistyczny periodyk popularyzujący zoologię i ochronę zwierząt skierowany do młodych czytelników. W czasie badań wykorzystano wszelkie dostępne (również najnowsze - biblioteki cyfrowe, bazy danych) źródła dokumentacyjne oraz egzemplarze tytułów czasopism. Wykorzystano metodę historyczno-opisową i metodę analizy zawartości prasy w zakresie ustalenia genezy, stylu, elementów treściowych, miejsca wydawania, form popularyzacji, metodę analizy i krytyki literatury przedmiotu, która pozwoliła na wyselekcjonowanie i weryfikację dotychczasowych ustaleń oraz elementy techniki statystycznej.