Infodemia w pandemii. W kierunku infodemiologii

Autor

  • Katarzyna Materska Uniwersytet Śląski w Katowicach

DOI:

https://doi.org/10.24917/20811861.19.36

Słowa kluczowe:

cognitive errors, misinformation, fact-checking, infodemic, infodemiology, information disorder, information resistance, information users, information behaviour

Abstrakt

The purpose of this paper is to present a preliminary concept of an infodemiological approach to solving information problems that carry, and are likely to carry, emerging and as yet unknown threats. The analysis of the pandemic, infodemic, and related misinformation was limited to the sphere of issues related to the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic and the disease caused by it, termed, according to the World Health Organisation’s (WHO) recommendations, COVID-19. The research was conducted using the desk research method and critical analysis of scientific literature. Infodemic was presented as a context of behaviour of information prosumers, and factors of information users’ susceptibility to disinformation were indicated. Key actions to support “information resilience” to disinformation during the COVID-19 pandemic are outlined with examples from the WHO, European institutions, the European Digital Media Observatory (EDMO), and fact-checking platforms. The “infodemiological” approach - innovative on the ground in Poland - certainly requires further research and in-depth analysis.

Bibliografia

ALLEA, Fact or Fake? Tackling Science Disinformation. ALLEA Discussion Paper, no. 5, Berlin 2021, [on-line:] https://allea.org/wp-content/uploads/2021/04/Fact-or-Fake-Discussion-Paper.pdf – 18.10.2021.

Barua Z. i in., Effects of Misinformation on COVID-19 Individual Responses and Recommendations for Resilience of Disastrous Consequences of Misinformation, „Progress in Disaster Science” 2020, vol. 8, 100119, https://doi.org/10.1016/j.pdisas.2020.100119.

Bąkowicz K., Fake news. Produkt medialny czasów postprawdy, Warszawa 2020.

Boot A. B. i in., Gathering, Processing, and Interpreting Information about COVID-19, „Scientific Reports” 2021, no. 11, 6569, https://doi.org/10.1038/s41598-021-86088-3.

Central European Digital Media Observatory (CEDMO) Will Be Located at the Faculty of Social Sciences, [on-line:] https://fsv.cuni.cz/en/news/central-european-digital-media-observatory-cedmo-will-be-located-faculty-social-sciences – 18.10.2021.

Cisek S., Krakowska M., Zachowania informacyjne naukowców. W poszukiwaniu modelu zintegrowanego, [w:] Komunikowanie interdyscyplinarne, red. M. Nowina Konopka, W. Świerczyńska-Głownia, A. Hess, Kraków 2020, s. 15–36.

Cisek S., Zachowania informacyjne – wybrane aspekty, „Biuletyn EBIB” 2017, nr 173, s., [on-line:] http://open.ebib.pl/ojs/index.php/ebib/article/view/536 – 22.11.2019.

Clayton K. i in., Real Solutions for Fake News? Measuring the Effectiveness of General Warnings and Fact Check Tags in Reducing Belief in False Stories on Social Media, „Political Behavior” 2019, vol. 42, s. 1073–1095, https://doi.org/10.1007/s11109-019-09533-0.

Cross-Regional Statement on “Infodemic” in the Context of COVID-19, [on-line:] https://onu.delegfrance.org/IMG/pdf/cross-regional_statement_on_infodemic_final_with_all_endorsements.pdf – 18.10.2021.

Dzienkiewicz M. i in., Weryfikacja informacji. Techniki i narzędzia, Kraków 2019, [on-line:] https://www.spi.org.pl/weryfikacja-informacji/ – 18.10.2021.

EDMO, European Digital Media Observatory, [on-line:] https://edmo.eu/ – 18.10.2021.

Europejski Trybunał Obrachunkowy, Dezinformacja w UE – pomimo podejmowanych wysiłków problem pozostaje nierozwiązany. Sprawozdanie specjalne, 2021, [on-line:] https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR21_09/SR_Disinformation_PL.pdf – 18.10.2021.

Grimm V., Mengel F., Experiments on Belief Formation in Networks, „Journal of the European Economic Association” 2020, vol. 18, no. 1, s. 49–82.

HERoS Consortium, D4.1 – COVID-19 Misinformation Tracking, 30 IX 2020, [on-line:] https://www.heros-project.eu/wp-content/uploads/Assessment-of-the-online-spread-of-coronavirus-misinformation.pdf – 18.10.2021.

Hossain T. i in., Detecting COVID-19 Misinformation on Social Media, [on-line:] https://openreview.net/pdf?id=tRDw11nID9 – 18.10.2021.

House of Commons. Digital, Culture, Media and Sport Committee, Disinformation and ‘Fake News’: Final Report: Eighth Report of Session 2017–19: Report, Together with Formal Minutes Relating to the Report, [on-line:] https://publications.parliament.uk/pa/cm201719/cmselect/cmcumeds/1791/1791.pdf – 18.10.2021.

Istel M., Trendy 2020 w dezinformacji. Nie tylko infodemia, Konkret24, 3 I 2021, [on-line:] https://konkret24.tvn24.pl/raporty,115/trendy-2020-w-dezinformacji-nie-tylko-infodemia,1043240.html – 18.10.2021.

Jaskiernia A., Europejska walka z dezinformacjami i nielegalnymi treściami w sieci. Obrona jakości mediów w Unii Europejskiej i w Radzie Europy, „Studia Medioznawcze” 2019, t. 20, nr 4 (79), s. 384–398.

Kahneman D., Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, przeł. P. Szymczak, Poznań 2012.

Komisja Europejska, Commission Presents Guidance to Strengthen the Code of Practice on Disinformation, Brussels 2021, [on-line:] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_21_2585 – 18.10.2021.

Komisja Europejska, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Zwalczanie dezinformacji w internecie: podejście europejskie, Bruksela 2018, [on-line:] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52018DC0236 – 18.10.2021.

Komisja Europejska, Koronawirus: UE intensyfikuje walkę z dezinformacją, Bruksela 2020, [on-line:] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/api/files/document/print/pl/ip_20_1006/IP_20_1006_PL.pdf – 18.10.2021.

Komisja Europejska, Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Społeczno-Ekonomicznego i Komitetu Regionów. Walka z dezinformacją wokół COVID-19 – dajemy dojść do głosu faktom, Bruksela 2020, [on-line:] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52020JC0008 – 18.10.2021.

Komisja Europejska, Zwalczanie dezinformacji w odniesieniu do koronawirusa, [on-line:] https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/coronavirus-response/fighting-disinformation/tackling-coronavirus-disinformation_pl – 18.10.2021.

KRRiT (Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji), Fake news – dezinformacja online, Warszawa 2020, [on-line:] https://www.gov.pl/attachment/150b0e04-c198-4b66-8827-2f38185d38b3 – 18.10.2021.

Lamża Ł., Światy równoległe. Czego uczą nas płaskoziemcy, homeopaci i różdżkarze?, Wołowiec 2020.

Ledzińska M., Człowiek współczesny w obliczu stresu informacyjnego, Warszawa 2009.

López C. E., Corcuera-Ciudad R. Infodemic and Misinformation about COVID-19: A Bibliometric Analysis, „Revista Cubana de Investigaciones Biomédicas” 2021, vol. 40, no. 5, s. 174–183.

Materska K., Infodemia w pandemii. Perspektywa zachowań informacyjnych odbiorców informacji, „Horyzonty Wychowania” 2021, t. 20, nr 55 [w druku].

Materska K., Informacja w organizacjach społeczeństwa wiedzy, Warszawa 2007.

Molina M. D. i in., “Fake News” Is Not Simply False Information: A Concept Explication and Taxonomy of Online Content, „American Behavioral Scientist” 2019, vol. 65, no. 2, s. 1–33, https://doi.org/10.1177/0002764219878224.

Nielsen R. K., Graves L., News You don’t Believe, [on-line:] https://www.digitalnewsreport.org/publications/2017/news-dont-believe-audience-perspectives-fake-news – 18.10.2021.

Pennycook G., Rand D. G., Lazy, Not Biased: Susceptibility to Partisan Fake News Is Better Explained by Lack of Reasoning Than by Motivated Reasoning, „Cognition” 2019, vol. 188, s. 39–50, https://doi.org/10.1016/j.cognition.2018.06.011.

Pindlowa W., Kształcenie studentów jako użytkowników informacji naukowej. Z pogranicza informatologii i pedagogiki, Kraków 1984.

Rosińska K., Brzóska P., Analiza indywidualnej podatności użytkowników mediów społecznościowych na fake newsy – perspektywa polska, „Studia Medioznawcze” 2020, t. 21, nr 3(82), s. 661–688.

Rothkopf D. J., When the Buzz Bites Back, „The Washington Post”, 11 V 2003.

Soroya S. H. i in. From Information Seeking to Information Avoidance: Understanding the Health Information Behavior during a Global Health Crisis, „Information Processing and Management” 2021, vol. 58, no. 2, 102440, https://doi.org/10.1016/j.ipm.2020.102440.

Stefanowicz B., O analizie informacji, „Współczesne Problemy Zarządzania” 2017, nr 2, s. 7–19.

The International Fact-Checking Network, [on-line:] https://www.poynter.org/ifcn/ – 18.10.2021.

Tversky A., Kahneman D., Judgement under Uncertainty: Heuristics and Biases, „Science” 1974, vol. 185, no. 4157, s. 1124–1131.

Vosoughi S., Roy D., Aral S., The Spread of True and False News Online „Science” 2018, vol. 359, no. 6380, s. 1146–1151.

Wardle C., Derakhshan H., Information Disorder. Toward an Interdisciplinary Framework for Research and Policymaking, 27 IX 2017, [on-line:] https://rm.coe.int/information-disorder-toward-an-interdisciplinary-framework-for-researc/168076277c – 18.10.2021.

Wardle C., Understanding Information Disorder, October 2019, [on-line:] https://firstdraftnews.org/wp-content/uploads/2019/10/Information_Disorder_Digital_AW.pdf?x76701 – 18.10.2021.

Watson A., Fake News Worldwide – Statistics & Facts, Statista, 28 V 2021, [on-line:] https://www.statista.com/topics/6341/fake-news-worldwide/#dossierSummary__chapter4 – 18.10.2021

WHO, Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): Situation Report – 45, 5 III 2020, [on-line:] https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200305-sitrep-45-covid-19.pdf?sfvrsn=ed2ba78b_4 – 18.10.2021.

WHO, EPI-WIN: WHO Information Network for Epidemics, [on-line:] https://www.who.int/teams/risk-communication – 18.10.2021.

WHO, Infodemic Management, [on-line:] https://www.who.int/teams/risk-communication/infodemic-management – 18.10.2021.

WHO, Managing the COVID-19 Infodemic: Promoting Healthy Behaviours and Mitigating the Harm from Misinformation and Disinformation. Joint Statement by WHO, UN, UNICEF, UNDP, UNESCO, UNAIDS, ITU, UN Global Pulse, and IFRC, 23 IX 2020, [on-line:] https://www.who.int/news/item/23-09-2020-managing-the-covid-19-infodemic-promoting-healthy-behaviours-and-mitigating-the-harm-from-misinformation-and-disinformation – 18.10.2021.

WHO, Novel Coronavirus (2019-nCoV) Situation Report – 13, 2 II 2020, [on-line:] https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200202-sitrep-13-ncov-v3.pdf – 18.10.2021.

Zarocostas J., How to Fight an Infodemic, „The Lancet” 2020, vol. 395, no. 10225, s. 676.

Zhang X., Ghorbani A., An Overview of Online Fake News: Characterization, Detection, and Discussion, „Information Processing and Management” 2020, vol. 57, no. 2.

Pobrania

Opublikowane

2021-12-20

Jak cytować

Materska, K. (2021). Infodemia w pandemii. W kierunku infodemiologii. AUPC Studia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 19, 584–601. https://doi.org/10.24917/20811861.19.36

Numer

Dział

Artykuły / Articles